thành hoàng làng là ai

By Admin 11/09/2023 0

Bách khoa toàn thư há Wikipedia

Đình Bình Thủy, Cần Thơ.

Thành hoàng hoặc Thần hoàng, Thần Thành hoàng, là vị thần được tôn thờ chủ yếu vô đình thôn nước Việt Nam. Vị thần này dù là hay là không với bọn họ thương hiệu & lai lịch, mặc dù xuất thân ái ngẫu nhiên kể từ giai tầng nào là, thì cũng chính là công ty tể bên trên cõi linh của thôn và đều mang tính chất hóa học công cộng là hộ quốc tỳ dân (hộ nước chung dân) ở ngay lập tức địa hạt cơ.

Bạn đang xem: thành hoàng làng là ai

Tên gọi[sửa | sửa mã nguồn]

Sưu tập dượt những sắc phong thần Thành hoàng thời Tây Sơn, hiện nay trưng bày vô chỉ tàng Tây Sơn (Bình Định)

Thành hoàng xuất phát điểm từ chữ Hán: Thành 城 là kiểu mẫu trở thành hoặc tòa trở thành, hoàng 隍 là kiểu mẫu hào xung quanh kiểu mẫu thành; và Khi ghép nói chung trở thành một kể từ dùng để làm chỉ vị thần coi lưu giữ, bảo trợ mang lại kiểu mẫu trở thành.[1] Thành hoàng là 城隍, Thần hoàng là 神 隍, Thần Thành hoàng là 神城隍.[cần dẫn nguồn] cũng có thể hiểu vị Thần Thành Hoàng là vị công ty thần nom coi, quản lý và vận hành kiểu mẫu tòa trở thành cơ, ví như 1 vị Thành Chủ, hoặc Quận Vương thời xưa.

Nhà văn Sơn Nam cho thấy thêm: Ông thần ở đình thôn gọi là thần Thành hoàng, quản lý chống vô khuông trở thành. Thoạt tiên là thần ngự trị điểm thị tứ, sau vận dụng (cả) điểm thôn thôn, (vì) vẫn đang còn điếm canh sắp xếp xung quanh...

Cũng bám theo Sơn Nam, thần Thành hoàng, bám theo tiền lệ, thờ thần con trai, vì như thế khí Dương lấy sức khỏe mang lại muôn loại, muôn vật.[2] Và gọi ông Thần hoàng là sai nghĩa, vì như thế cái brand name này đơn giản loại nghi ngờ lễ đốt tờ giấy má vàng, tức phiên bản sao sắc phong vì thế mái ấm vua tặng mang lại phụ vương u, các cụ tiếp tục chết thật của quan lại chức thời thượng thời phong kiến; và tục này ở vô Nam Sở ko có[3].

Bởi vậy, Khi trích lại đoạn ghi chép về tục "thờ thần" ở vô sách nước Việt Nam phong tục của Phan Kế Bính, mái ấm văn Sơn Nam tiếp tục sửa kể từ "Thần hoàng" rời khỏi "Thành hoàng"[4] cốt nhằm người gọi không thể nhầm lẫn thân ái nhì loại. Tuy nhiên, xét vô sách Việt Nam phong tục, lễ Thần hoàng được xếp vô mục Phong tục vô gia tộc; còn việc thờ phụng Thành hoàng được xếp vô mục Phong tục mùi hương đảng, thì rõ rệt là người sáng tác sách tiếp tục đã cho thấy này đó là nhì loại không giống nhau.

Điểm xứng đáng xem xét không giống nữa, vì như thế là vùng khu đất mới nhất, nên ở Nam Sở nhiều đình thôn, thần chỉ mang tên là Bản cảnh Thành hoàng hoặc Thành hoàng Bản cảnh (神隍本境). Theo sách Minh Mạng chủ yếu yếu, quyển loại 12, năm Minh Mạng loại trăng tròn (1839), thì mái ấm vua tiếp tục chuẩn chỉnh hắn điều tâu của Sở Lễ van nài hạ mệnh lệnh cho những địa hạt lập thêm thắt thần vị Bản cảnh. Đây là phục vụ mới nhất, trước khi ko thông dụng. Lê Phục Thiện, người dịch sách bên trên chú giải: Thành hoàng là vị thần coi một chống nào là. Bản cảnh là cõi khu đất điểm bản thân được thờ. Nhà văn Sơn Nam cho thấy vì như thế đấy là dạng viên chức được vua ủy quyền trừu tượng, vô thật nhiều tình huống, ko cần là nhân loại lịch sử dân tộc vì như thế xương vì như thế thịt. Do vậy, đa số không tồn tại tượng nhưng mà chỉ thờ một chữ "thần" (神) và thông thường cũng chỉ mất mỹ hiệu chung quy là "Quảng hậu, cương trực, đôn ngưng" (tức thoáng rộng, thật thà, tích tụ)[5].

Nguồn gốc[sửa | sửa mã nguồn]

Bên vô đình Mỹ Phước.

Sách Việt Nam phong tục chép:

Xem thêm: Gợi ý các mối lấy sỉ giày dép giá uy tín nhất

Xét về kiểu mẫu tục thờ Thần hoàng (hiểu là thần Thành hoàng) này từ xưa đời Tam Quốc (Trung Quốc) quay trở lại trước vẫn tiếp tục với, tuy nhiên xa xưa thì mái ấm vua nhân với việc cầu hòn đảo gì mới nhất thiết đàn cúng tế nhưng mà thôi. Đến đời mái ấm Đường, Lý Đức Dụ thực hiện tướng tá, mới nhất chính thức lập miếu Thần hoàng ở Thành Đô; tiếp theo mái ấm Tống, mái ấm Minh, thiên hạ đâu đâu cũng có thể có lập miếu thờ.
Nước tao thuở bấy giờ đang được khi nội nằm trong, tục Tàu truyền quý phái cho tới mặt mũi này, tiếp theo Đinh, Lê thì việc thờ quỷ thần tiếp tục phổ biến rồi.
Nhưng cứ xét kiểu mẫu công ty ý trước khi, thì từng phương với danh tô (ngọn núi với tiếng), đại xuyên (sông lớn); triều đình lập miếu thờ thần tô xuyên (núi sông) ấy nhằm thực hiện công ty tể (người đứng đầu) mang lại việc giá tí một phương thôi. Kế sau, triều đình tinh nghịch biểu (làm đã cho thấy rõ rệt công trạng, tiết tháo) những bậc trung thần nghĩa sĩ và những người dân với công sức với nước, thì cũng lập thông thường mang lại dân xã ở ngay gần đâu thờ đấy. Từ cơ dân gian ngoan phiên lần làm theo nhau, ở đâu cũng cần thờ một vị nhằm thực hiện công ty tể vô thôn bản thân... Dân tao tin yêu rằng: "Đất với Thổ công, sông với Hà bá; cảnh thổ nào là cần với Thần hoàng ấy; vậy cần thờ phụng nhằm thần cỗ vũ mang lại dân", vì vậy thường ngày việc thờ thần một thịnh...[6]

Còn ở vô văn học tập Việt, bám theo những mái ấm nghiên cứu và phân tích, thì việc thờ Thần hoàng được kể phiên trước tiên ở bài xích Chuyện thần Tô Lịch vô sách Việt năng lượng điện u linh[7]:

Thời Đường Mục Tông, niên hiệu Trường Khánh thứ hai (năm 822) thương hiệu Đô hộ Lý Nguyên Hỷ (hoặc Gia) thấy ngoài cửa ngõ bắc trở thành Long Biên với cùng một làn nước chảy ngược nhưng mà vị trí rõ ràng, mới nhất lần từng, lựa chọn 1 điểm cao ráo đảm bảo chất lượng, để sở hữu dời phủ lỵ cho tới cơ... Nhân thời điểm ấy, hắn mới nhất giết mổ trâu bịa đặt rượu, chào từng những vị kỳ lão mùi hương thôn cho tới sử dụng và thuật rõ rệt là mong muốn tâu vua Tàu van nài phụng Vương (ý nói đến việc thần sông Tô Lịch) thực hiện Thành Hoàng. Trên bên dưới đều đồng lòng... Đến Khi Cao Biền đắp điếm trở thành Đại La, nghe đầy đủ sự linh dị, thì tức tốc tậu lễ năng lượng điện tế, dưng mang lại hiệu là Đô Phủ Thành Hoàng Thần Quân. Đời Lý Thái Tổ khi dời đô, thông thường mơ thấy một cụ đầu bạc, phảng phất trước bệ dragon... (Sau Khi chất vấn rõ rệt lai lịch) mái ấm vua ngay tắp lự khiến cho quan lại Thái Chúc (chức quan lại lo sợ việc cầu hòn đảo phúc lành) fake rượu trà cho tới tế, phong thực hiện Quốc Đô Thăng Long Thành Hoàng Đại Vương. Dân cư (đến) cầu hòn đảo hoặc thề bồi nguyền điều chi, thì tức tốc họa phúc linh ứng ngay lập tức...[8]

Các loại hạng[sửa | sửa mã nguồn]

Cũng bám theo sách Việt Nam phong tục, thì từng thôn phụng sự một vị Thần hoàng; với thôn thờ nhì phụ vương vị, với thôn thờ dăm bảy vị, gọi công cộng là Phúc Thần.

Phúc Thần với phụ vương hạng:

  • Thượng đẳng thần là những thần danh tô Đại xuyên, và những bậc cục cưng như Tản viên Sơn thánh, Cao tô, Quý Minh Đổng thiên vương[9], Sóc thiên vương vãi, Chử đồng tử[10], Liễu Hạnh công chúa... Các vị ấy với sự tích linh dị, nhưng mà ko rõ rệt tung tích ẩn hiện nay thế nào là, vì thế gọi là Thiên thần. Thứ nữa là những vị nhân thần như: Triệu Quang Phục, Tô Hiến Thành, Trần Hưng Đạo... Các vị này Khi sinh chi phí với đại công sức với dân với nước; khi tổn thất lên đường, hoặc vì như thế mái ấm vua tinh nghịch biểu công trạng nhưng mà lập thông thường thờ hoặc vì như thế lòng dân ghi nhớ công đức nhưng mà thờ. Các bực ấy đều phải sở hữu sự tích công trạng hiển hách và bọn họ thương hiệu rõ rệt, lịch triều với mỹ tự động bao phong thực hiện Thượng đẳng thần. Cũng với vị là nhân thần tuy nhiên lại ko được nhắc cho tới nhiều vô chủ yếu sử nhưng mà được nhắc cho tới nhiều vô dã sử và truyền thuyết như Đức thánh Tam Giang.
  • Trung đẳng thần là những vị thần dân thôn thờ tiếp tục lâu, với bọn họ thương hiệu nhưng mà ko rõ rệt công trạng; hoặc là với quan lại tước đoạt nhưng mà ko rõ rệt bọn họ thương hiệu, hoặc là những thần với chút linh bài, cho tới Khi mái ấm vua sai tinh nghịch kỳ hòn đảo võ, cũng có thể có ứng nghiệm thì triều đình cũng liệt vô tự động điển, nhưng mà phong thực hiện Trung đẳng thần. Có những trung đẳng thần được thờ vô cùng thông dụng như bạn bè Cao Lịch, Cao Khiển là tướng tá mái ấm Đinh, nằm trong tướng tá của Đinh Điền. Tại những thông thường thờ vùng Tỉnh Ninh Bình thì Cao Lịch được sắc phong Lịch Lộ Đại vương vãi trung đẳng thần, Cao Khiển được phong Hành Khiển Đại vương vãi trung đẳng thần.
  • Hạ đẳng thần vì thế dân xã thờ phụng, nhưng mà ko rõ rệt sự tích rời khỏi làm thế nào, tuy nhiên cũng thuộc sở hữu bực chủ yếu thần, thì triều đình cũng bám theo lòng dân nhưng mà phong mang lại thực hiện Hạ đẳng thần.

Ngoài phụ vương bực thần ấy, còn nhiều điểm thờ bậy bạ, như: thần buôn bán heo, thần con trẻ con cái, thần ăn van nài, thần bị tiêu diệt nghẹn, thần lặn dâm, thần rắn, thần rết, ... Các hạng ấy gọi là lặn thần, yêu thương thần, ti tiện thần vì như thế dân tin yêu bậy nhưng mà thờ chớ ko được vô tự động điển, không tồn tại phong tặng gì...[11] Riêng ở đồng vì như thế sông Cửu Long, bám theo Sơn Nam thì những hạng lặn thần tuyệt nhiên không tồn tại, họa chăng đơn giản vài ba am miếu dựng lên điểm với người bị tiêu diệt oan ức vì như thế tai nạn ngoài ý muốn xe pháo, đắm thuyền, hùm tha bổng sấu bắt; cúng sơ sài, ko tế lễ.

Xem thêm: fabo nguyen la ai

Các vị thần phổ biến[sửa | sửa mã nguồn]

  • Thần Núi: Tản Viên, Cao Sơn, Quý Minh
  • Thần Sông: Lạc Long Quân, Linh Lang, Đông Hải Đại vương vãi, Tam Giang Đại thánh, Tô Lịch Giang thần, Thủy tì Đại vương
  • Thần Đất: Hậu Thổ Phu nhân, thần Bản Cảnh
  • Nhân Thần (Thần Người): Vua Hùng, Lữ Gia, Hai Bà Trưng, Lý Nam Đế, Triệu Quang Phục, Đinh Tiên Hoàng, Lê Hoàn, Đông Hải Đại Vương, Nguyễn Minh Không, Trần Hưng Đạo, Lý Nhật Quang, Phạm Ngũ Lão

Nơi thờ phụng[sửa | sửa mã nguồn]

Bàn thờ thần Thành hoàng (Nguyễn Hữu Cảnh) ở đình Mỹ Phước, Long Xuyên.

Theo mái ấm học tập fake Nguyễn Văn Tố, thì khởi điểm đình đơn giản cơ ngơi nhằm dân thôn họp hành, là điểm dành riêng nhằm treo những sắc mệnh lệnh và huấn dụ trong phòng vua. Để thờ phụng Thần hoàng, nhiều thôn lập miếu thờ. Rồi bám theo lệ ngày sóc (mùng 1) và ngày vọng (ngày rằm) dân thôn cho tới miếu nhằm thực hiện lễ Vấn (theo nghĩa kính viếng). Miếu này hay còn gọi là "nghè", điểm giữ giàng sắc thần. Ngày tế lễ, dân thôn rước sắc thần kể từ miếu cho tới đình nhằm cử hành việc tế lễ, tiếp sau đó fake quay trở lại miếu. Để đơn giản và giản dị hóa, sau nhiều thôn chỉ xây một chiếc đình rộng lớn, phía ngoài thực hiện điểm họp hành (đình), phía vô là miếu...[12]

Vai trò và ý nghĩa[sửa | sửa mã nguồn]

Một số người sáng tác nhận định rằng, vô quy trình cách tân và phát triển văn hóa truyền thống thì những vị vua Hùng đó là những vị trở thành hoàng được thần thánh hóa bám theo khẩu lệnh của triều đình và tạo hình một cơ hội dân dã bắt mối cung cấp kể từ phong tục thờ cúng tổ tiên lâu đời[13]. Thần Thành hoàng dù là hay là không với bọn họ thương hiệu, lai lịch và mặc dù xuất thân ái ngẫu nhiên kể từ giai tầng nào là, thì cũng chính là công ty bên trên cõi linh của thôn và đều mang tính chất hóa học công cộng là hộ quốc tý dân (hộ nước chung dân) ở ngay lập tức địa hạt cơ. Vai trò bên trên của thần còn tồn tại chân thành và ý nghĩa không chỉ có thế, nhất là so với những dân cư kể từ miền ngoài vô khai khẩn vùng khu đất lãng phí Nam Sở, vì như thế lẽ bọn họ tiếp tục gặp gỡ vô số trở ngại vì thế thiên tai địch họa, vì thế thú dữ hoành hành. Điều cơ với nghĩa, thần Thành hoàng đang trở thành một hình tượng tâm linh; vì như thế bám theo bọn họ, chỉ mất thần mới nhất rất có thể hỗ trợ cho mưa thuận bão hòa, mùa màng tươi tỉnh tốt; hỗ trợ cho cuộc sống thường ngày của mình ngày 1 thêm thắt ổn định quyết định, phát đạt.

Hiểu được yêu cầu linh tính của những người dân, thêm vào đó ý mong muốn tạo ra lập một thiết chế văn hóa truyền thống - tín ngưỡng chủ yếu thống của vương vãi triều, nhằm nhằm mục đích xóa khỏi dần dần tầm tác động của những triều đại trước; nên bên dưới thời những vua đầu mái ấm Nguyễn, cứ phụ vương năm xét ban sắc phong thần một phiên. Chỉ riêng rẽ năm 1852, có lẽ rằng dự đoán thời nguy kịch của nước nhà trước thực dân Pháp, vì thế vua Tự Đức tiếp tục sai cung cấp hàng loạt 13.069 sắc phong mang lại toàn nước (nhiều nhất là ở Nam Bộ), cùng theo với việc "Quốc điển hóa" sự thờ phụng; cũng đó là nhằm nhanh gọn đạt được mục tiêu bên trên.[14]

Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn]

  • Đình làng
  • Đình thôn Nam Bộ
  • Lễ Kỳ yên
  • Lễ Xây chầu
  • Hát chầu

Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]

  1. ^ Theo Thờ Thần hoàng - hình tượng linh tính của dân cày An Giang, tr. 46.
  2. ^ Theo Sơn Nam, Nói về miền Nam [1] Lưu trữ 2009-09-02 bên trên Wayback Machine.
  3. ^ Sơn Nam, Đình miếu & tiệc tùng, lễ hội dân gian (tr. 19). Đào Duy Anh gọi tục này là Phần hoàng (Việt Nam văn hóa truyền thống sử cương. Nhà xuất phiên bản Bốn Phương, Sài Thành, 1961, tr. 201).
  4. ^ Xem Sơn Nam, Thuần phong mỹ tục Việt Nam(tr. 317).
  5. ^ Theo Đình miếu & tiệc tùng, lễ hội dân gian (tr. 21, 47, 49, 75) và Kiến thức đáp ứng thuyết minh du lịch (tr. 354.) Thần Thành hoàng ở những tỉnh phía Nam, đa số không tồn tại tượng thờ, trừ một vài ba đình như Đình Tân Lân ở Biên Hòa với tượng Đô đốc Trần Thượng Xuyên, Đình Châu Phú ở Châu Đốc với tượng Thống suất Nguyễn Hữu Cảnh...
  6. ^ Việt Nam phong tục, sách tiếp tục dẫn, tr.78-79. Những chữ vô ngoặc vì thế người biên soạn chua thêm thắt.
  7. ^ Nhiều mái ấm nghiên cứu và phân tích văn học tập nhận định rằng người sáng tác của Việt năng lượng điện u linh là Lý Tế Xuyên, dương thế mái ấm Trần. Ông biên soạn sách này vô năm 1329 (Việt năng lượng điện u linh, tr. 6. và Từ điển văn học (bộ mới), Nhà xuất phiên bản Thế giới, 2004, tr. 1994.
  8. ^ Việt năng lượng điện u linh, tr. 104-105.
  9. ^ Đông Thiên vương vãi là Trì quốc thiên (持國天, rơi. dhṛtarāṣṭra) với thân ái White, tay tóm đàn, giờ đồng hồ đàn tiếp tục thực hiện tiềm thức nhân loại trở thành thanh tịnh.
  10. ^ Chưa tra được. Không biết Phan Kế Bính với cần mong muốn nói đến việc Chử Đồng Tử hay là không.
  11. ^ Việt Nam phong tục, tr. 75-75.
  12. ^ Tạp chí Tri Tân số 137 rời khỏi ngày 6 tháng bốn năm 1944. Dẫn lại bám theo Sơn Nam, Đình miếu & tiệc tùng, lễ hội dân gian, tr. 18.
  13. ^ Nguyen, Dieu Thi. "A mythographical journey to tát modernity: The textual and symbolic transformations of the Hùng Kings founding myths." Journal of Vietnamese Studies, Vol. 7, No. 2 (Summer 2012): 87-130, trang 326
  14. ^ Lược bám theo Văn hóa & tín ngưỡng Nam Bộ vô sách Hành mùi hương khu đất phương Nam, tr. 27.

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

  • Sơn Nam, Đình miếu & tiệc tùng, lễ hội dân gian, Nhà xuất phiên bản TP. Sài Gòn, 1992.
  • Sơn Nam, Thuần phong mỹ tục Việt Nam (sách in chung), Nhà xuất phiên bản Trẻ, 2005.
  • Phan Kế Bính, Việt Nam phong tục, Nhà xuất phiên bản TP. Sài Gòn in lại năm 1990.
  • Kiến thức đáp ứng thuyết minh du lịch (giáo trình mang lại ngành phượt, sách vì thế nhiều người soạn), Nhà xuất phiên bản TP. Sài Gòn, 1995.
  • Nguyễn Đăng Duy, Văn hóa linh tính Nam Bộ, Nhà xuất phiên bản Hà Thành, 1997.
  • Hành mùi hương khu đất phương Nam, Huỳnh Ngọc Trảng công ty biên, Nhà xuất phiên bản TP. Sài Gòn, 2002.
  • Võ Thành Phương, Thờ Thần Hoàng - hình tượng linh tính của dân cày An Giang, tập san Thất Sơn số 57, 2000.
  • Lý Tế Xuyên, Việt năng lượng điện u linh, Ngọc Hồ dịch, Nhà xuất phiên bản Cửu Long, 1992.

Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]