khương tử nha là ai

Bách khoa toàn thư phanh Wikipedia

Bài này ghi chép về Khương Tề Thái công. Đối với vua trước tiên của Điền Tề, coi Tề Thái công (Điền Tề).

Bạn đang xem: khương tử nha là ai

Khương Tử Nha 姜子牙
Vua chư hầu Trung Quốc (chi tiết...)
Vua nước Tề
Trị vì	1046 TCN - 1017 TCN
Tiền nhiệm	Không sở hữu (Quân chủ ý quốc)
Kế nhiệm	Tề Đinh công
Thông tin tưởng chung
Sinh	1156 TCN
Mất	1017 TCN
Hậu duệ	Hậu duệ Tề Đinh công
Tên thật Khương Thượng (姜尚) Thụy hiệu Thái công Miếu hiệu Thủy Tổ
Chính quyền	nước Tề

Khương Tử Nha (chữ Hán: 姜子牙, 1156 TCN - 1017 TCN), tính Khương (姜), thị Lữ (呂), thương hiệu Thượng (尚), tự động Tử Nha (子牙), lại được gọi là Thượng Phụ (尚父), là khai quốc công thần mái ấm Chu thế kỷ 12 trước Công nguyên vẹn và là quân mái ấm khai lập nước Tề tồn bên trên kể từ thời Tây Chu cho tới thời Chiến Quốc vô lịch sử dân tộc Trung Quốc. Cách gọi Khương Tử Nha, ghép tính và danh, trở thành phổ cập trải qua đái thuyết Phong thần biểu diễn nghĩa. Do là vị quân mái ấm trước tiên của nước Tề, nên thường thì còn được gọi là Tề Thái công (齊太公), hay còn gọi là Khương Thái công (姜太公), Thái công Vọng (太公望) hoặc Lữ Vọng (呂望).

Khương Tử Nha được nghe biết như 1 vị quân sư vĩ đại, là kẻ đang được thêm phần lập nên sự nghiệp mái ấm Chu kéo dài thêm hơn nữa 800 năm, là triều đại kéo dãn dài nhất vô lịch sử dân tộc Trung Quốc. Ông phổ biến vô văn hóa truyền thống Đông Á qua loa kỳ tích Thái Công điếu ngư (太公釣魚; Thái Công câu cá) hoặc hay còn gọi là Lữ Vọng câu cá. Hình tượng của ông còn trở thành phổ biến qua loa đái thuyết Phong thần biểu diễn nghĩa, một kiệt tác truyền thuyết thần thoại dã sử phát biểu về sự việc quật khởi của Chu Võ vương vãi ngăn chặn mái ấm Thương của Trụ Vương.

Thân thế[sửa | sửa mã nguồn]

Khương Thượng là kẻ ở Đông Hải (東海; ni là thị trấn Cử, Sơn Đông). Tổ tiên ông là Lã chống Di, từng thực hiện chức Tứ nhạc chung Hạ Vũ trị thủy sở hữu công. Sử ký xác lập tổ tiên ông được phong ở khu đất Lã vào tầm thời Thuấn cho tới thời mái ấm Hạ.

Vào thời Tiên Tần, một người quyền quý và cao sang thông thường sở hữu nhị loại chúng ta, một là chúng ta của tổ tiên (Tính; 姓), loại là chúng ta của Thị tộc (Thị; 氏). Họ tổ tiên của ông là Khương (姜), vì thế thị tộc của ông ở khu đất Lã kể từ cơ lấy Lã (呂) thực hiện chúng ta của thị tộc. Tên thiệt của ông là Thượng, còn biểu tự động của ông sở hữu nhị thuyết, một là Tử Nha, nhị là Thượng Phụ (Thượng Phụ hoàn toàn có thể là tích Khi Văn Vương từ trần phó thác Võ Vương mang lại Tử Nha. Võ Vương tôn trọng gọi ông là Thượng Phụ). Khi ấy biểu tự động là tên gọi được đặt điều của một người quyền quý và cao sang lưu lại sự cứng cáp, và Khi giao phó du bên phía ngoài người tớ hoặc gọi biểu tự động của nhau để lưu lại sự tôn trọng.

Vào thời Ngũ Hồ Thập lục quốc, Lã Quang nhận Lã Thượng thực hiện tổ tiên, nên truy tôn thực hiện Thủy Tổ (始祖).

Sự nghiệp[sửa | sửa mã nguồn]

Giúp Tây chống hầu Cơ Xương[sửa | sửa mã nguồn]

Sang thời mái ấm Thương, vì như thế Lã Thượng là con cái con cháu chi loại nên từ từ phát triển thành dân thông thường. Vì mái ấm nghèo khổ, Khương Thượng tuổi hạc già nua thông thường lên đường câu cá ở sông Vị.

Thủ lĩnh cỗ tộc Chu là Tây chống hầu Cơ Xương săn bắt, bắt gặp Khương Thượng đang được câu cá phía bắc sông Vị. Cơ Xương rỉ tai với ông rất rất lý tưởng, ngưỡng mộ tài năng của ông. Cơ Xương lưu giữ điều tổ tiên là Thái Công nhắn rằng sẽ sở hữu được vị thánh cho tới nước Chu, chung Chu phồn thịnh, ứng với quẻ bói trước lúc săn bắt. Do cơ, Cơ Xương trái khoáy quyết Khương Thượng đó là người Thái Công chờ mong trước đó và tôn ông thực hiện Thái Công Vọng (太公望; tức là người nhưng mà [Chu] Thái Công mong chờ đợi), đón lên xe pháo về cung và tôn ông thực hiện thầy^[1].

Câu chuyện sự tích này được biên chép nhanh nhất là vô cỗ Lục Thao, một cỗ binh thư được mang lại là vì chủ yếu Khương Thượng ghi chép. Tuy nhiên, những học tập fake về sau nhận định rằng cuốn sách được biên soạn kể từ thời Chiến Quốc.

Sử ký còn dẫn tăng vài ba thuyết nữa về Khương Thượng^[1]:

• Ông từng đi làm việc quan lại mang lại vua Trụ mái ấm Thương tuy nhiên thấy vua Trụ vô đạo nên vứt mái ấm Thương, lên đường du thuyết những chư hầu tuy nhiên cũng ko thành công xuất sắc. Cuối nằm trong ông lịch sự nước Chu với Tây chống.
• Cơ Xương bị vua Trụ giam cầm ở Dữu Lý. Bầy tôi của Cơ Xương là Tán Nghi Sinh và Hoành Yêu biết Khương Thượng là nhân tài bèn chào ông về liên minh. Khương Thượng nhận điều về chung Chu. Ông nằm trong Tán Nghi Sinh và Hoành Yêu đồng chước thám thính gái đẹp mắt và vật kỳ lạ dưng vua Trụ nhằm chuộc Tây chống hầu ra bên ngoài. Từ cơ ông được Tây chống hầu Cơ Xương tôn thực hiện thầy.

Khương Thượng chung Cơ Xương thắt chặt và chấn chỉnh nội trị và xây đắp lực lượng nước Chu nhằm chước tấn công sụp đổ mái ấm Thương tàn bạo mếch lòng dân. Ông chung Tây chống tấn công những khu đất Sùng, Bế Tắc Tu, Khuyển, Di, không ngừng mở rộng cương vực nước Chu. Bờ cõi nước Chu to lớn, cướp nhị phần tía thiên hạ khi đó^[1]. Cơ Xương bị tiêu diệt, con cái là Cơ Phát lên thay cho.

Giúp Chu Vũ vương vãi khử Trụ[sửa | sửa mã nguồn]

Khoảng 9 năm sau khoản thời gian Cơ Xương rơi rụng (1126 TCN)^[2][3], Cơ Phát hội chư hầu sẵn sàng tấn công Đế Tân (tức Trụ Vương), Khương Thượng đứng đầu quân team. 800 nước chư hầu cho tới tận hưởng ứng, tuy nhiên Cơ Phát nhận định rằng thời cơ ko chín nên tạm thời rút về.

Năm loại 11 (1124 TCN), thấy chính vì sự mái ấm Thương đang được rất rất suy cồn, Tây chống Cơ Phát lại nằm trong Khương Thượng rời khỏi quân. Dù Khi rời khỏi trận bói cần quẻ xấu xa tuy nhiên Khương Thượng vẫn răn dạy Cơ Phát là quẻ lành lặn và cứ rời khỏi quân. Cơ Phát nghe theo gót.

Khương Thượng đứng vị trí số 1 quân team hội chư hầu ở bến Mạnh Tân. Chư hầu theo gót Chu tấn công Đế Tân. Đến mon hai năm loại 12 (1123 TCN), quân Chu vượt qua quân Thương ở Mục Dã, mặc dù lực lượng quân Thương sầm uất rộng lớn nhưng tại Đế Tân tàn bạo nên binh lính ân oán ghét bỏ, ngả theo gót mặt mày Chu. Đế Tân thấy toàn quân tan tung, bèn chạy cho tới Lộc Đài, tự động thiêu nhưng mà bị tiêu diệt. Tương truyền chủ yếu ông đang được rời khỏi tay giết mổ Vương hậu của Đế Tân là Đát Kỷ.

Xem thêm: Gợi ý các mối lấy sỉ giày dép giá uy tín nhất

Tề Thái công[sửa | sửa mã nguồn]

Cơ Phát đăng vương thiên tử, tức là Chu Vũ Vương. Vũ Vương rời khỏi điều lôi kéo nhân tài về triều đình đáp ứng xây đắp quốc gia, nhiều hiền lành sĩ rời khỏi thực hiện quan lại và được phong tước đoạt. Duy sở hữu Cuồng Duật vẫn tiếp tục quyết tâm ở ẩn. Chu Vũ Vương hoặc tin tưởng Cuồng Duật là nhân tài khan hiếm thấy ngay tắp lự phái Khương Tử Nha đến tới tận điểm chào, tuy vậy mặc dù thuyết phục thế này Cuồng Duật cũng ko chịu đựng, và bảo rằng ham muốn học tập theo gót gương Hứa Do ngày trước thưởng thức nốt quãng đời còn sót lại. Khương Tử Nha răn dạy ko được ngay thức thì hạ mệnh lệnh chém đầu Cuồng Duật nhằm thị bọn chúng. Khi Khương Tử Nha hồi kinh thuật lại vấn đề thì bị Chu Vũ Vương quở trách cứ, Tử Nha vấn đáp rằng: giờ là khi quốc gia cần thiết nhân tài, nếu như ai ai cũng như Cuồng Duật thì làm những gì sở hữu người xây đắp quốc gia. Vả lại nếu như tài xuất sắc nhưng mà ko rước rời khỏi dùng thì dẫu tài cho tới bao nhiêu cũng chẳng nhằm làm những gì, vậy nên chém bị tiêu diệt một vừa hai phải nhằm thực hiện gương mang lại kẻ không giống cũng một vừa hai phải là răn đe những ai ko thực bụng với triều đình^[4] Quả nhiên, sau vụ việc cơ, những người dân dửng dưng với mái ấm Chu không hề dám trầm trồ cao quý nhưng mà ở ẩn nữa.

Khương Thượng là công thần, được phong thực hiện vua Tề ở khu đất Doanh Khâu. Trên lối lịch sự phía sầm uất về khu đất được phong, ông nghỉ ngơi tối vô quán trọ. Người vô quán răn dạy ông nên lên đường vội vàng về kẻo sở hữu sự tranh giành giành. Khương Thượng nghe theo gót, đang được tối trở dậy khoác áo lên lối, cho tới tảng sáng sủa thì về cho tới khu đất Doanh Khâu. Đúng khi cơ Lai Hầu là vua khu đất Lai ở ở kề bên vốn liếng là chư hầu cũ ở trong nhà Thương ko thần phục mái ấm Chu, sở hữu ý muốn tranh giành khu đất Doanh Khâu với ông, bèn đem quân cho tới tấn công. Khương Thượng sửa lịch sự chính vì sự, lấy lòng người phiên bản địa. đa phần người theo gót về cỗ vũ, chung ông vượt qua được Lai Hầu. Ông đầu tiên phát triển thành vua nước Tề^[1].

Chu Vũ Vương từ trần, con cái là Chu Thành Vương nối ngôi. Ba người em Vũ Vương lại nghe theo gót con cái vua Trụ là Vũ Canh cất binh phản mái ấm Chu, đôi khi mách bảo người Di ở khu đất Hoài tận hưởng ứng. Chu Công Đán nhân danh Chu Thành Vương sai Thiệu Khang công lên đường sứ cho tới nước Tề, giao phó toàn quyền mang lại ông chinh trị những điểm ko thần phục: phía sầm uất cho tới biển lớn, phía tây cho tới sông Hoàng Hà, phía phái mạnh cho tới Mục Lăng, phía bắc cho tới Vô Lệ.

Tề Thái công theo gót mệnh lệnh, đem quân chinh trị những điểm. Trong Khi cơ Chu Công Đán cũng rời khỏi quân dẹp lực lượng của Vũ Canh. Sau 3 năm, mái ấm Chu dẹp được loàn. Tề Thái công cũng không ngừng mở rộng cương thổ, nước Tề phát triển thành nước rộng lớn.

Sau này sẽ không rõ rệt Tề Thái công rơi rụng năm này. Sử ký chỉ ghi ông lâu rộng lớn 100 tuổi hạc. Tính kể từ Khi bắt gặp Cơ Xương năm 80 tuổi hạc cho tới Khi từ trần, Khương Tử Nha hoạt động và sinh hoạt trong tầm rộng lớn hai mươi năm cuối thời mái ấm Thương, đầu thời mái ấm Chu. Tính riêng rẽ kể từ Khi ông đáp ứng Chu Vũ Vương (1134 TCN) cho tới Khi mái ấm Chu dẹp hoàn thành loàn Vũ Canh (1113 TCN) là 21 năm, Khi nhập cuộc dẹp loàn thì Khương Tử Nha đang được ngoài 100 tuổi^[1][5].

Con ông là Khương (Lã) Cấp lên nối ngôi, tức là Tề Đinh công.

Tác phẩm[sửa | sửa mã nguồn]

Binh pháp Lục Thao[sửa | sửa mã nguồn]

Hiện ni vẫn còn đấy một phiên bản lưu được nghĩ rằng binh pháp của Khương Tử Nha mang tên là: Lục Thao. Một số người coi binh pháp này là dẫn chứng thuyết phục nhất minh chứng sự tồn bên trên sở hữu thiệt của anh hùng Khương Tử Nha.

Lục Thao có thể nói rằng là cỗ binh pháp lâu lăm nhất của Trung Quốc và trái đất, hay còn gọi là Binh Pháp Thái Công. Trong Chiến Quốc Sách, những tướng tá quân cũng thông thường coi sách Lục Thao như sách giáo khoa về binh pháp.

Bộ binh pháp Lục Thao bao gồm 6 quyển:

Quyển I: Văn Thao - bao gồm 12 thiên.

Quyển II: Võ Thao - 5 thiên.

Quyển III: Long Thao - 13 thiên.

Quyển IV: Hổ Thao - 12 thiên.

Quyển V: Báo Thao - 8 thiên.

Quyển VI: Khuyển Thao - 12 thiên.

Càn ranh vạn niên ca[sửa | sửa mã nguồn]

Khương Tử Nha sẽ là người sáng tác của Càn ranh vạn niên ca - những bài xích thơ Dự kiến sau này lịch sử dân tộc Trung Quốc.

Càn ranh vạn niên ca Dự kiến những đời trị, loàn, nêu thương hiệu tách tự động và thời hạn vậy quyền của những vua chúa, người thống trị Trung Quốc vô một hội (10.800 năm)^[6].

Trong văn hóa[sửa | sửa mã nguồn]

Trong văn học[sửa | sửa mã nguồn]

Dân gian ngoan lưu truyền những câu truyện truyền thuyết thần thoại, truyền thuyết vô nằm trong bí ẩn về Khương Tử Nha. Thậm chí còn tồn tại cả một cuốn sách truyền thuyết Phong thần biểu diễn nghĩa phát biểu xoay xung quanh Khương Tử Nha và trận đánh Chu - Thương. Trong đái thuyết này, Khương Tử Nha là môn đệ của Nguyên Thủy Thiên Tôn sở hữu sứ mệnh phong những vị thánh thần từ các việc chung mái ấm Chu lật sụp đổ mái ấm Thương.

Xem thêm: nam quốc sơn hà tác giả là ai

Bấy giờ, Cơ Xương nuôi chí lật sụp đổ mái ấm Thương, đi mọi nơi thám thính tìm kiếm người hiền lành tài. Một hôm, lên núi Yên Khê thấy Khương Tử Nha ngồi câu cá với cùng 1 lưỡi câu trực tiếp. Thấy kỳ lạ, Cơ Xương mới nhất hỏi: "ông lão, sao câu cá vì thế lưỡi câu trực tiếp thế thì câu sao được?". Khương Tử Nha mới nhất trả lời: "Lưỡi câu thông thường chỉ câu được cá, lưỡi câu này mới nhất câu được minh mái ấm." (Một truyền thuyết không giống bảo rằng sở hữu người tiều phu căn vặn ông sao câu được cá với lưỡi câu trực tiếp, ông vấn đáp rằng ông ko câu cá nhưng mà câu Công, câu Hầu). Thấy vậy Cơ Xương mới nhất rước những chuyện thế cuộc rời khỏi căn vặn, trái khoáy nhiên Khương Tử Nha vấn đáp thông xuyên suốt đã cho chúng ta biết những con kiến giải siêu phàm thế là kể từ cơ Khương Tử Nha theo gót phò Cơ Xương. Lúc bấy giờ ông đang được 60 tuổi hạc.

Trong trận đánh Chu - Thương, mái ấm Chu còn tồn tại sự trợ chung của những tướng tá mái ấm trời không giống như: Nhị Lang Thần, phụ thân con cái Tháp Lý Thiên Vương - Na Tra hoàng thái tử... Trong Khi cơ phía mái ấm Thương cũng rất được sự trợ chung của Cửu Vĩ Hồ, Thân Công Báo...

Cũng theo gót truyền thuyết này, Khương Tử Nha là 1 trong những người dân có pháp thuật cao siêu. Cuộc chiến là 1 trong những mẩu truyện truyền thuyết về những cuộc sánh tài phép màu và chước lược sống động, thú vị nhưng mà những anh hùng vô này còn tác động cho tới cả những truyền thuyết không giống.

Trong năng lượng điện ảnh[sửa | sửa mã nguồn]

• Lưu Đức Khải đóng góp Khương Tử Nha vô Phong Thần Bảng 1 và 2 (phim 2006 + 2008)
• Trần Kiện Phong đóng góp Khương Tử Nha vô phim Anh Hùng Phong Thần Bảng phần 1 và 2 (phim năm trước và 2015)

Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn]

• Tề (nước)
• Khương Tề
• Chu Văn Vương
• Chu Vũ Vương
• Chu Công Đán
• Phong thần biểu diễn nghĩa
• Cuồng Duật

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

• Sử ký Tư Mã Thiên, những thiên:
  • Chu phiên bản kỷ
  • Tề Thái công thế gia
• Mã Nguyên Lương, Lê Xuân Mai (2004), Khổng Minh, Nhà xuất phiên bản Đà Nẵng
• Trình Doãn Thắng, Ngô Trâu Cương, Thái Thành (1998), Cố sự Quỳnh Lâm, Nhà xuất phiên bản Thanh Hoá

Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]

Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]

• Càn ranh vạn niên ca giờ Trung
• Lời giải Càn ranh vạn niên ca